رنگ رخساره خبر می‌دهد از طول برون!

محمود حاج‌زمان: با الهام از یک میوه گرمسیری، گروهی از دانشمندان علم مواد موفق به ساخت نوعی رشته (فیبر) جدید شده‌اند که وقتی کش می‌آید، رنگش تغییر می‌کند. با افزایش میزان کشش وارده روی این فیبر چند لایه، رنگ آن از قرمز تند تا آبی تغییر می‌کند.
به گزارش پاپ‌ساینس، محققان دانشگاه هاروارد آمریکا و دانشگاه اکستر انگلستان، نتایج تحقیق خود را اوایل هفته در مجله تخصصی Advanced Materials منتشر کرده‌اند. یافته آنها می‌تواند راه را برای ساخت پارچه‌های هوشمندی هموار سازد که در واکنش به گرما یا فشار ظاهر خود را تغییر می‌دهند.
این مخترعان با مطالعه میوه‌ای به نام Margaritaria nobilis، میوه‌ای بومی آمریکای جنوبی که با نام «توت حرامی» نیز شناخته می‌شود، موفق شدند تا منشاء ساختاری رنگ این میوه را که به رنگ آبی روشن است، شناسایی کنند.

رنگ روشن توت حرامی پرندگان را به اشتباه می‌اندازد که این میوه غذا خوشمزه‌ای است. پرندگان فریب خورده این میوه غیرمغذی را می‌خورند و به این ترتیب دانه‌های آن را پراکنده می‌سازند. اگرچه رنگ این گیاه تغییر نمی‌کند، اما با ترکیب مشخصات آن با ماده‌ای ارتجاعی، محققان موفق شدند تا فیبری بسازند که هنگام کش آمدن رنگ‌های مختلفی به خود می‌گیرد.
پیتر وکوسیکف، دانشیار دانشگاه اکستر و محقق اصلی این پروژه که متخصص فوتونیک طبیعی است می‌گوید: «به دلیل روشی که ساختار سطحی این گیاه نور را دستکاری می‌کند، انتخاب میوه این گیاه از نظر علمی لذت‌بخش بود.» سلول‌های پوسته میوه این گیاه دارای الگویی منحنی و تکرار شونده هستند که با امواج نور تداخل می‌کند و باعث ایجاد رنگ می‌شود. رنگ‌های تولیدی این گیاه بسیار شفاف‌تر از رنگ‌هایی هستند که می‌توان در حباب صابون مشاهده کرد. گروه تحقیقاتی با استفاده از فیبرهای نازکی که که درون یک پلیمر دو لایه پیچیده شده بود، اجزاء اساسی ساختاری این سیستم را کپی کردند.
در آینده، می‌توان از این فیبر برای ساخت پیراهن‌هایی استفاده کرد که تحت اثر کشش ماهیچه‌ها تغییر رنگ می‌دهند، یا به شخص در خصوص خطر تنش‌های گرمایی هشدار می‌دهند.